پروکاریوت ها (به انگلیسی: prokaryotes)

‏ دسته از موجودات زنده تک سلولی هستند که سلول های آن ها فاقد هسته مشخص ( karyon ) و یا

هر اندامک غشا دار دیگر می باشد.

جاندارانی که سلول های آن ها دارای اندامک می باشد یوکاریوت نامیده می شوند.

بیشتر باکتری ها جاندارانی تک سلولی هستند ولی برخی از آن ها مثل میکسوباکتری ها در چرخه زندگی خود مرحله ی پرسلولی هم دارند.

برخی دیگر هم مثل سیانوباکتری ها تشکیل کلنی می دهند.

واژه ی پروکاریوت از دو واژه ی یونانی پرو به معنی پیش و کاریون به معنی هسته به وجود آمده است که فقدان هسته در این گونه سلول ها را بیان می کند.

سلول های پروکاریوتی فاقد هسته, میتوکندری یا هر اندامک غشا دار دیگر هستند و تمام اجزای آن ها از جمله آنزیم ها و ریبوزوم ها و ماده ژنتیک و ... در تماس مستقیم با مایع سیتوپلاسم قرار دارند.

ارتباط پروکاریوت ها با یو کاریوت ها :

تقسیم و تمایز بین یوکاریوتها و پروکاریوت ها مهم ترین تقسیم بندی بین موجودات زنده به شمار می رود چرا که این دو دسته از موجودات زنده ویژگی های کاملا متفاوتی با هم دارند.

یوکاریوت ها دارای هسته ی مشخصی هستند که ماده ژنتیک آن ها را از سیتوپلاسم

( سایر محتویات درون سلول ) جدا می کند ولی در پروکاریوت ها چنین هسته ای وجود ندارد و ماده ژنتیک پروکاریوت ها مستقیما در تماس با محتویات سلول قرار دارند.

یکی دیگر از تفاوت های این دو دسته ی جانداران تفاوت در ریبوزوم های آن ها است.

ریبوزوم جزئی از سلول است که وظیفه ی پروتئین سازی را بر عهده دارد.

ریبوزوم های پروکاریوتی در قیاس با ریبوزوم های یوکاریوتی بسیار کوچک تر هستند.

نکته ی جالب توجه اینجاست که ریبوزوم ها داخل میتوکندری ها و کلروپلاست ها ( از اندامک های سلول های یوکاریوتی ) مشابه ریبوزوم های پروکاریوت ها هستند. زیست شناسی و آزمایشگاه

این موضوع یکی از چندین مدرک برای اثبات این قضیه است که می توکندری و کلروپلاست از هم زیستی سلول های پروکاریوتی با سلول پیش یوکاریوت اولیه به وجود آمده اند.